โดย รศ.ดร.ต่อตระกูล ยมนาค
วงการก่อสร้างบ้านไทย ป่วนหนัก มีคดีฟ้องร้องผู้รับเหมามากมาย ทั้งแจ้งความตำรวจโรงพัก ตำรวจกองปราบ หน่วยงานคุ้มครองผู้บริโภค
สาเหตุเพราะไร้ช่างก่อสร้างที่เรียนเพื่อเป็นช่างทำงานได้ดี เหมือนในสมัยที่ยังมีช่างก่อสร้าง อย่างเช่นที่ผลิตออกมาจาก อุเทนถวาย ที่ซึ่งเป็นสถาบันผลิตช่างก่อสร้างฝีมือดี รู้จริง คุมช่างไม้ ช่างปูน ช่างเหล็ก ได้ ไม่ใช่แค่ยืนดู
โรงเรียนช่างก่อสร้าง ต่างๆเมื่อขยับได้เป็นมหาวิทยาลัย ต่างก็หันไปผลิตวิศวกรโยธาปริญญา และครูช่างโยธา ระดับปริญญา ที่เรียนวิชาวิศวกรรมโยธา แค่ 1 ภาคเรียนสุดท้ายตามหลักสูตรที่กำหนดถามผู้ประกอบการ ว่าทำไมไปจ้างวิศวกรโยธา ไปทำงาน หัวหน้าช่าง เขาก็ตอบว่า จ้างวิศวกรไม่ดีกว่าหรือ เงินเดือนก็ไม่แพง แถมจบมาจากมหาวิทยาลัยของรัฐที่มีชืีอ ด้วย
ผมเลยต้องอธิบายไปทีละรายๆว่า ผมขออธิบายในฐานะที่เคยเป็นอาจารย์สอนที่ภาควิศวกรรมโยธา ที่คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผมรู้ว่าหลักสูตรของเรา ที่จุฬาฯที่ใครๆชอบเอาหลักสูตรไปสอนตามนั้น ที่มีหลักสูตรที่ใกล้กับการก่อสร้างมากที่สุด อยู่ในสาขาวิศวกรรมโยธาโครงสร้าง ที่สอนเพื่อให้จบไปสามารถ ใชัการคำนวณขั้นสูงเพื่อให้มีความรู้ในออกแบบโครงสร้างอาคารต่างๆ ทั้ง อาคารคอนกรีต อาคารเหล็ก และอาคารไม้ ออกมาเขียนเป็นแบบคาน เสา ฐานราก และโครงหลังคา ให้ผู้รับเหมานำไปสร้างออกมาได้เป็นสำคัญ
ถ้าผู้รับเหมามาถามผมว่าเหล็กนั้นดัดออกมาถูกต้องไหม ผมจะตอบได้ และช่วยดัดแปลงให้เขาดัดเป็นแบบอื่นๆที่เขาเสนอมาได้ แต่ถ้ามาถามผมขอให้ช่วย เขียนแบบสำหรับสร้างใช้หล่อคาน ให้ ผมก็บอกเขาตรงๆอย่างไม่อาย ว่า เรื่องการก่อสร้าง ผมเรียนมาน้อยมาก จะเน้นไปที่วิศวกรรมโครงสร้าง
ส่วนใหญ่คำตอบนี้ ผู้รับเหมาเขาจะแปลกใจ คิดว่าผมเป็นวิศวกรเรียนมาสูง คงจะรู้หมด ในสมัยผมทำงานนั้น
ฟอร์แมนของผู้รับเหมาจะเป็นช่างอาวุโสมีมีคุณภาพที่จะคุมและเป็นผู้แนะนำช่างได้ทุกประเภท แม้แต่หัวหน้าช่างต่างๆ ก็จะมีความรู้เฉพาะแต่ละเรื่องอย่างลึก สามารถฝึก กรรมกรที่ไร้ฝีมือ ให้มาก่ออิฐ หรือมาตั้งนั่งร้านได้อย่างถูกต้องแข็งแรง
สมัยนี้ ผมเห็นฟอร์แมนของผู้รับเหมา ส่วนมากจบวิศวกรปริญญามา จะทำได้แค่ยืนดู ช่างทำงาน ฝ่ายคนทำงานส่วนใหญ่ก็เป็นแค่แรงงาน มีหัวหน้าก็ได้เป็นเพราะเคยทำงานมาบ้าง ตั้งไม้แบบกำแพงก็ไม่รู้ว่าตั้งไม่ได้ดิ่ง ฟอร์แมนก็ไม่รู้ มารู้ตอนที่ขึ้นไปสูงๆแล้ว มันเอียงจนเห็นด้วยตาเปล่า ค่อยมาแก้ไขกัน
ปัจจุบัน ผู้รับเหมาขนาดใหญ่ ที่ทำงานได้ดีๆ จะต้องมีโรงเรียนฝึกช่างของตัวเองไว้ใช้ เพราะที่รัฐฯผลิตออกมาไม่ตรง กับที่เขาจะใช้งาน!
อ่านแล้วหลายท่านอาจจะว่า ผู้รับเหมาทิ้งงาน น่าจะเป็นเพราะนิสัยโกง ไม่น่าจะเกี่ยวกับฝีมือช่าง ผมติดตามกรณีต่างๆมา เห็นว่ามันมีส่วนสำคัญด้วย ช่างไม่ดี ก็อาจทำให้โครงการเสียหายขาดทุน จนทำต่อไปไม่ไหว อย่างเช่น รายที่จะสร้างบ้านแพงๆขนาด 17 ล้านบาท ผู้รับเหมาตั้งเสาชั้น 2 เพื่อรับหลังคาสั้นไปกว่าแบบมาก คนคุมงานของเจ้าของกว่าจะรู้ เขาก็มุงหลังคาเสร็จไปแล้ว เมื่อสั่งให้แก้ ผู้รับเหมารายใหญ่รายนี้ก็หนีหายไป จนต้องไปหาทนายความ นำไปแจ้งกองปราบ
*** ทุกเช้าวันจันทร์พบกับเรื่องราวที่น่าสนใจในวงการก่อสร้างในชุด “
เปิดสมองมองก่อสร้าง ” คัดนำมาเสนอโดยอาจารย์ต่อ
