โดย รศ.ดร.ต่อตระกูล ยมนาค
Mycelium Brick บล็อกไมซีเรียม วัสดุก่อสร้างใหม่จากใยธรรมชาติ ที่โตขึ้นมาได้เอง บล็อกไมซีเรียม หรืออิฐเห็ดรา เป็นวัสดุก่อสร้างทางเลือกใหม่ที่ได้รับความสนใจในปัจจุบัน เนื่องจากเป็นวัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สามารถย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ และมีกระบวนการผลิตที่ประหยัดพลังงาน
คุณสมบัติของบล็อกไมซีเรียม
บล็อกไมซีเรียมถูกสร้างขึ้นจากเส้นใยธรรมชาติของเห็ดรา หรือที่เรียกว่า “ไมซีเลียม” ซึ่งมีคุณสมบัติดังนี้:
- ความแข็งแรงสูง เมื่อเปรียบเทียบกับน้ำหนักของมันแล้ว บล็อกไมซีเรียมมีความแข็งแรงสูงกว่าคอนกรีตหลายเท่า [1][2]
- ฉนวนกันความร้อนได้ดี เนื่องจากโครงสร้างเส้นใยของไมซีเลียมมีช่องว่างจำนวนมาก จึงทำให้บล็อกไมซีเรียมมีคุณสมบัติเป็นฉนวนกันความร้อนได้ดี [2][3]
- ทนไฟ บล็อกไมซีเรียมมีความทนทานต่อไฟสูง เนื่องจากองค์ประกอบทางเคมีของมัน [4]
- ดูดซับเสียงได้ดี โครงสร้างเส้นใยพรุนของบล็อกไมซีเรียมช่วยดูดซับเสียงได้ดี ทำให้เหมาะสำหรับใช้เป็นวัสดุกันเสียงภายในอาคาร [3]
- ย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ เมื่อหมดอายุการใช้งาน บล็อกไมซีเรียมสามารถย่อยสลายกลับสู่ธรรมชาติได้อย่างสมบูรณ์ ไม่เหลือขยะตกค้าง [1][5]
กระบวนการผลิต
กระบวนการผลิตบล็อกไมซีเรียมเริ่มต้นจากการนำเชื้อเห็ดรามาผสมกับวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร เช่น แกลบข้าว ฟางข้าว หรือกระดาษ จากนั้นปล่อยให้ไมซีเลียมเจริญเติบโตและสร้างเส้นใยพันธะยึดเหนี่ยวกับวัสดุเหล่านั้น เมื่อได้ก้อนวัสดุที่แข็งแรงพอแล้ว จึงนำไปอบให้แห้งและฆ่าเชื้อไมซีเลียม ก่อนนำไปแปรรูปเป็นบล็อกหรืออิฐตามต้องการ [1][6]
กระบวนการนี้ใช้พลังงานต่ำ เนื่องจากเกิดขึ้นที่อุณหภูมิห้อง และไม่ต้องใช้เตาเผาหรือเครื่องจักรหนักอื่นๆ นอกจากนี้ยังสามารถนำวัสดุเหลือใช้มาใช้ประโยชน์ได้อีกด้วย ทำให้เป็นวัสดุก่อสร้างที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอย่างแท้จริง [2][5]
การประยุกต์ใช้งาน
เนื่องจากความแข็งแรงของบล็อกไมซีเรียมยังไม่สูงพอที่จะใช้เป็นโครงสร้างรับน้ำหนักหลักของอาคาร แต่ก็สามารถนำมาประยุกต์ใช้งานได้หลายด้าน ดังนี้:
- ผนังภายในอาคาร เนื่องจากมีคุณสมบัติเป็นฉนวนกันความร้อนและดูดซับเสียงได้ดี [3][7]
- วัสดุหุ้มผนังอาคาร สามารถใช้เป็นแผ่นหุ้มผนังภายนอกอาคารได้ เนื่องจากทนทานต่อสภาพแวดล้อมภายนอก [4]
- วัสดุมุงหลังคา เนื่องจากมีน้ำหนักเบาและมีคุณสมบัติเป็นฉนวนกันความร้อน [8]
- อิฐบล็อกประดับ สามารถนำมาประดิษฐ์เป็นอิฐบล็อกลวดลายต่างๆ เพื่อตกแต่งผนังหรือพื้นผิวภายในอาคาร
นอกจากนี้ บล็อกไมซีเรียมยังสามารถนำไปใช้เป็นวัสดุหุ้มหรือฉนวนในงานก่อสร้างอื่นๆ เช่น ท่อร้อยสายไฟ ถนน หรือสะพาน เป็นต้น [9]
ข้อจำกัดและการพัฒนาในอนาคต
แม้ว่าบล็อกไมซีเรียมจะมีข้อดีหลายประการ แต่ก็ยังมีข้อจำกัดบางประการที่ต้องได้รับการพัฒนาและปรับปรุงต่อไป ได้แก่:
- ความแข็งแรงรับน้ำหนัก ความสามารถในการรับน้ำหนักของบล็อกไมซีเรียมยังไม่สูงพอสำหรับใช้เป็นโครงสร้างหลักของอาคาร จึงจำเป็นต้องมีการวิจัยและพัฒนาเพื่อเพิ่มความแข็งแรงให้มากขึ้น [2][10]
- ความคงทนต่อสภาพแวดล้อม แม้บล็อกไมซีเรียมจะทนทานต่อสภาพแวดล้อมได้ดี แต่ยังไม่มีการศึกษาถึงอายุการใช้งานในระยะยาวมากนัก จึงต้องมีการทดสอบเพิ่มเติม [4]
- ต้นทุนการผลิต ในปัจจุบันต้นทุนการผลิตบล็อกไมซีเรียมยังค่อนข้างสูง เนื่องจากเป็นเทคโนโลยีใหม่ที่ยังไม่แพร่หลาย การผลิตจึงยังไม่ประสิทธิภาพมากนัก แต่คาดว่าจะลดลงได้ในอนาคตเมื่อมีการผลิตในระดับอุตสาหกรรม [5]
- การยอมรับจากผู้บริโภค เนื่องจากเป็นวัสดุใหม่ที่ยังไม่เป็นที่รู้จักมากนัก จึงอาจต้องใช้เวลาในการสร้างการยอมรับจากผู้บริโภคและผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมก่อสร้าง
อย่างไรก็ตาม จากแนวโน้มการให้ความสำคัญกับวัสดุก่อสร้างที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น บล็อกไมซีเรียมจึงมีโอกาสที่จะได้รับการพัฒนาและแพร่หลายมากขึ้นในอนาคตอันใกล้ [10]
สรุปได้ว่า บล็อกไมซีเรียมเป็นวัสดุก่อสร้างทางเลือกใหม่ที่น่าสนใจ มีคุณสมบัติเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และสามารถนำมาประยุกต์ใช้งานได้หลากหลาย แม้จะยังมีข้อจำกัดบางประการ แต่ก็มีศักยภาพที่จะได้รับการพัฒนาต่อยอดให้เป็นวัสดุก่อสร้างยั่งยืนในอนาคต
Sources ที่อ้างอิง
[1] นาซาพัฒนาวิธีใช้เส้นใยเห็ดรา สร้างฐานที่มั่นบนดวงจันทร์-ดาวอังคาร – BBC https://www.bbc.com/thai/features-51161304
[2] Naturally grown mycelium-composite as sustainable building … https://www.sciencedirect.com/…/abs/pii/S0959652622004231
[3] Mycelium-based materials – Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Mycelium-based_materials
[4] เส้นใยเห็ดรา วัสดุยั่งยืนแห่งอนาคตจาก Ecovative เป็นได้ตั้งแต่อาหารจนถึง … https://techsauce.co/sustainable-focus/ecovative-mycelium
[5] The Benefits of Using Mycelium as a Sustainable Construction … https://en.reset.org/mycelium-construction-material-benefit/
[6] [PDF] Mycelium – a living brick unit – CORE https://core.ac.uk/download/pdf/275765978.pdf
[7] อิฐจากเห็ดมาแรง แทนซีเมนต์ ซ่อมแซมตัวเองได้ ลดโลกร้อน – ข่าวสดออนไลน์ https://www.khaosod.co.th/newspaper…/sci-tech/news_5897790
[8] Emerging Materials: Mycelium Brick – Certified Energy https://www.certifiedenergy.com.au/…/emerging-materials…
[9] Building with Mushrooms – Critical Concrete https://criticalconcrete.com/building-with-mushrooms/
[10] เมื่อโลงศพมีชีวิตด้วยเส้นใยเห็ดรา ‘Mycelium’ ผลิตภัณฑ์ทางเลือกรักษ์โลก … https://www.posttoday.com/post-next/1219
[11] Mushroom Architecture: Mycelium-Based Construction Materials https://bisresearch.com/…/mushroom-architecture…
[12] Mycelium Block – Build sustainable, order at GROWN bio https://www.grown.bio/product/mycelium-block/
[13] อิฐชีวภาพจากปัสสาวะมนุษย์ อนาคตผลิตภัณฑ์ในวงการสถาปัตยกรรม https://www.tcdcmaterial.com/…/materials-application/33079
[14] Mycelium Fungi as a Building Material – Rise https://www.buildwithrise.com/…/mycelium-fungi-as-a…
[15] ทำความรู้จัก ‘ไมซีเลียม’ วัสดุแห่งอนาคต ที่สร้างจากเชื้อรา l TNN World https://www.youtube.com/watch?v=Xogr73ue1ZA
[16] Mycelium as a construction material – Bio Based Press https://www.biobasedpress.eu/…/mycelium-as-a…/
[17] ชวนรู้จัก “Mycelium” จะเป็นอย่างไร เมื่อวันหนึ่งเราต้องอาศัยอยู่ในบ้านที่ทำ … https://condotiddoi.com/readarticle.php?articleid=8321
[18] Mycelium bricks and composites for sustainable construction industry https://www.researchgate.net/…/362531771_Mycelium…
[19] fungible futures: อนาคตของเห็ดรา อนาคตที่จับต้องได้ – Blockdit https://www.blockdit.com/posts/65a79ab1e4e0b1e20aa705e1
[20] Sustainable material: composite mycelium – Urban Design https://nclurbandesign.org/sustainable-material…/
บทความนี้มี AI ( Artificial Intelligence) ชื่อ Perplexity AI ช่วยค้นหาและเรียบเรียง ออกมาให้**** ทุกเช้าวันจันทร์ พบกับเรื่องราวน่าสนใจ ในวงการก่อสร้าง
ในชุด “เปิดสมองมองก่อสร้าง ”
ค้นหานำมาเสนอ โดยอาจารย์ต่อ
บล็อกไมซีเรียม ได้รับการคัดเลือกจากกลุ่มสถาปนิกในอเมริกา ให้นำมาก่อเป็นอาคาร แสดงเป็นชิ้นงานประจำปี
บล็อกไมซีเรียม หรืออิฐเห็ดรา เป็นวัสดุก่อสร้างทางเลือกใหม่ที่ได้รับความสนใจในปัจจุบัน เนื่องจากเป็นวัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
ใยไมซีเรียม
แผ่นวัสดุผนังสำเร็จรูปเบา ที่มีไส้ในเป็นใยไมซีเรียม ที่มีผู้ผลิตออกมา